Kaulille

De bosgebieden binnen dit RUP hebben door hun oppervlakte, ruimtelijke consistentie en intrinsieke ecologische waarde, naar Vlaamse normen al een groot en bovenlokaal belang. De vele ecosysteemdiensten (waterhuishouding, klimaatmitigatie, bodemverbetering, verkoeling, enz.) die zij leveren, zijn belangrijke maatschappelijke baten die met de uitvoering van dit RUP zullen verdwijnen. En dit terwijl één van de deelgebieden zelfs al planologisch is vastgelegd.  Zo wordt er voor dit RUP een hoge maatschappelijke prijs betaald, terwijl de private, financiële baten voor de betrokken eigenaars – via planschade, ontginnings- en bouwrechten – buitensporig hoog zijn. Belangrijke randinformatie daarbij is dat het grootste deel van de gronden door hun huidige eigenaar (de NV Kaulindus) na het failliet van de buskruitfabriek in de jaren ’90 vér onder de marktprijs, met name voor 1 symbolische frank, konden aangekocht worden. Dat deze eigenaar vervolgens jarenlang haar verantwoordelijkheid tot sanering kon ontlopen en daar nu financieel voor beloond zou worden met interessante herbestemmingen en de mogelijkheid haar nalatigheid in saneringen om te buigen tot een winstgevende zandontginning, is niet alleen oneerlijk maar doet ook vragen rijzen of de principes van goed bestuur hier wel gerespecteerd zijn.   

Ook de (woelige) voorgeschiedenis van dit dossier vraagt enige uitleg. Toen de eerste plannen voor een grootschalige ontginning van dit gebied in 2014 werden gemaakt, gebeurde dit op initiatief van de Vlaamse Regering. Na aangroeiend protest werd het plangebied dat vandaag voorligt voor een stuk opgenomen in de beschermingskaart voor zonevreemde bossen van toenmalig minister Joke Schauvliege. Daarmee werd een signaal gegeven over de maatschappelijk waarde van het gebied, maar ook over het bovenlokaal belang van dit dossier. Maar, later werd het dossier zonder duidelijke argumentatie alsnog overgeheveld naar het gemeentebestuur van Bocholt. Het feit dat dit kon gebeuren bij een dergelijk dossier - met een enorme impact op bovenlokale en maatschappelijke kwesties als klimaat, ruimtelijke ordening en biodiversiteit – is frappant en zorgwekkend voor de deskundige opvolging en afhandeling ervan. Als is het maar omdat deze aanpak het de facto onmogelijk maakt de bovenlokale impact van het project in rekening te laten brengen door de behandelende overheid. Ook de financiële baten die de gemeente Bocholt zelf zal ondervinden van de zandwinning doen minstens vragen rijzen bij de objectieve beoordeling ervan: door de overheveling naar het lokale niveau is de lokale overheid rechter en betrokken partij in dit dossier.   

Gepaster zou geweest zijn het dossier verder te behandelen volgens de procedure van de complexe projecten, die wordt gevoerd op Vlaams niveau én meer inspraak toelaat. Want ook de gevolgde inspraakprocedure roept vandaag vragen op. Hoewel het al jarenlang duidelijk is dat dit project veel weerstand en bezorgdheden oproept, bleven de mogelijkheden tot inspraak en feedback het voorbije jaar zeer beperkt. Met de talrijke online inspraaktools en alternatieven die we het laatste jaar hebben kunnen ontdekken, mogen COVID maatregelen geen excuus zijn voor het organiseren van echte participatie en een serieuze dialoog.